توسعه پایدار و نقش جوانان در توسعه پایدار در افغانستان

توسعه پایدار و نقش جوانان در توسعه پایدار در افغانستان، بخش اول

در کشور من به جوانان به دیده ی عنصری نیرومند، خلاق، شوخ، کم حوصله و گاه ویرانگر نگریسته می شود. جوانان کشور ما پس از یازده سپتامبر 2001 به بادی به هر سو مبدل شده است، هر قدرتمند و زورداری از آنها به عنوان ابزاری برای دفاع، رسیدن به اهداف، ویرانگری و مقاصد دینی و سیاسی استفاده کرده است. هر چند، جوانان خود دستاوردهای چشمگیری در عرصه های سازندگی مانند اقتصاد، کشاورزی، سیاست(؟)، و تغییرات اجتماعی داشته اند.

چندی پیش در مورد "تغییر اجتماعی از رهگذر رسانه های اجتماعی، با تمرکز بر نقش جوانان در تغییرات اجتماعی-سیاسی" در جایی سخنرانی داشتم. در آنجا از تغییرات به دست آمده، هماهنگ سازی ها، بسیج شدن ها و پیکارهای اجتماعی سازنده از طریق رسانه های اجتماعی صحبت کردم و گفتم که جوانان رفته رفته جایگاه و پایگاه خود را در میان دیگر قشرهای اجتماع به دست می آورند و نشان می دهند که سازنده ی افغانستانی بهتر خواهند بود، اگر سیاستمداران امروز ما بگذارند.

یکی از بخش هایی که همیشه برای من شگفت انگیز بوده و از پاسخ مناسبی برایش نیافته ام، نقش جوانان در توسعه پایدار است. توسعه پایدار با تعریف های گوناگونی که دارد، از "توسعه پايدار يا Sustainable Development در حقيقت ايجاد تعادل ميان توسعه و محيط زيست است" گرفته تا "توسعه متعادل با در نظرداشت محیط زیست، اجتماع، اقتصاد و رشد اقتصادی". روی هم رفته، توسعه پایدار به چهار گونه دسته بندی می شود: پايداري در منابع طبيعي، پايداري سياسي، پايداري اجتماعي و پايداري اقتصادي.

با در نظر داشت همین چهار پایداری نگاهی کوتاه به نقش جوانان در ایجاد توسعه پایدار از رهگذر توسعه محیط زیست می خواهم داشته باشم. از منابع طبیعی و محیط زیست آغاز می کنم. امروز گرم شدن آب و هوا و کم شدن دسترسی عادلانه و مناسب به منابع طبیعی به یکی از بزرگترین مسائل جهانی مبدل شده که نگرانی های انسان ها را برانگیخته است. محیط زیست و تغییرات حاصل در آن آفریده ی دست بشر است. جوانان در راستای ایجاد کشوری بهتر و نقش بازی کردن در توسعه پایدار راه های گوناگونی دارند. به سخن دیگر، راه های گوناگونی وجود دارد که جوانان بتوانند در توسعه پایدار افغانستان نقش بازی کنند. یکی از این راه ها، آموزش جوانان و تجهیز آنها به دانش ابتدایی در مورد محیط زیست است. این دانش را می توان از طریق مکاتب، دانشگاه ها، مراکز آموزشی، کارگاه های آموزشی خاص در مورد محیط زیست و بحران های زیست محیطی در جهان تدریس شود تا دانش جوانان در این راستا بالا برود.

کمپاین ها و پیکارهای آنلاین و آفلاین نیز از جمله ابزارهایی است که می توان از طریق آنها دانش و آگاهی عامه و به ویژه جوانان را در مورد خطرات زیست محیطی احتمالی در آینده ی نزدیک آگاه ساخت و از آنها خواست تا بخشی از تغییرات سازنده و مثبت در اجتماع خود باشند. پیکارهای آنلاین از طریق رسانه های اجتماعی خود یکی از بهترین گزینه ها است. جوانان را باید آگاهی داد و از آنها خواست از طریق رسانه های اجتماعی نامدار مانند وبلاگ، فیسبوک، تویتر و دیگر شبکه های پرکاربرد اجتماعی دست به آگاهی دهی عمومی بزنند و از مسوولان و مقامات بخواهند که به محیط زیست توجه بیشتری داشته باشند.

تشکیل گروه های خورد و کلان داوطلب و رضاکار در راستای ایجاد فضای سبز و فرهنگ تنفس بدون آلودگی نیز از دیگر راه هایی است که می توانند جوانان را در توسعه پایدار از طریق ایجاد محیط زیست سهیم بسازند. با سپاس، نهادهای رضاکار و داوطلب زیادی در کابل و ولایت های بزرگ در راستای ایجاد فضای سبز، فرهنگ صلح، دوستی پایدار و فعالیت های سالم مدنی تلاش می کنند. گر چه هنوز نیاز بیشتری به این نهادهای خودجوش، اما همکار احساس می شود.

باید کارگاه های آموزشی از سوی جامعه بین المللی برای آگاهی دهی جوانان و مردم به راه انداخته شود تا جوانان در آنها سهم بگیرند و آموزش ببینند. کارگاه های آموزش بسیاری وجود داشته اما در راستای توسعه پایدار کمتر توجهی صورت گرفته است، به ویژه درگیرسازی جوانان در توسعه پایدار به عنوان بزرگترین نیروی انسانی کشور.

دانشگاه ها و مکاتب نیز برنامه های آموزشی، کمپاین های مردمی  و دانشجویی برای توسعه پایدار از طریق ایجاد محیط زیست سالم و سبز نیز از دیگر راه هایی است که می توانند مثمر ثمر باشند. البته ایجاد رشته های محیط زیست، توسعه پایدار با رویکرد پرداختن به توسعه ی اجتماعی-اقتصادی پایدار نیز از نیازهای مهم جوانان برای درگیر شدن در راستای توسعه پایدار می باشد.

روی هم رفته، توسعه پایدار، همان گونه که اجزا و انواعش در بالا نامبرده شد، بستگی به تلاش، سرمایه گذاری مناسب، استفاده ی بهینه از نیروی انسانی مستعد و دانش آموخته و به ویژه جوانان دارد. توجه بیشتر به درگیرسازی جوانان در بخش های گوناگون اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی می تواند زمینه را برای توسعه پایدار کشور فراهم آورد.