سمینار تجربه حقوق بشر در افغانستان ابتکاری برای ترویج ارزش های مدنی و حقوق بشر

گزارش از: زمان رجبی

عکس ها از: یوسف وارسته 

خانه فرهنگ افغانستان، به ادامه فعالیت های فرهنگی و مدنی خویش اولین سلسله سمینارهای تجربه حقوق بشر در افغانستان را با همکاری موسسات تحصیلات عالی ابن سینا، کاتب، غرجستان، موسسه فرهنگی در دری، روزنامه هشت صبح، موسسه جامعه باز و کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان برگزار کرده است. این سلسله سمینارها در سه نشست که هر کدام به موضوعات مختلفی میپردازند ،برگزار می گردد. اولین نشست این سلسله سمینارها با عنوان حقوق بشر در افغانستان در تالار موسسه تحصیلات عالی ابن سینا  به روز پنجشنبه ،هشتم جدی برگزار شد. در این نشست داکتر غلام حید علامه و استاد علیرضا روحانی از موسسه تحصیلات عالی ابن سینا و سید علی حسینی استاد حقوق موسسه تحصیلات عالی کاتب پیرامون جنبه های مختلف حقوق بشر اعم از تاریخچه، تیوری ها و وضعیت حقوق بشر در افغانستان صحبت نمودند.

استاد سید علی حسینی اولین سخنران این سمینار در مبحث خویش با عنوان فلسفه حقوق بشر و تیوریهای آن حقوق بشر را از دیدگاه های نظریه پردازان مختلف بررسی نمودند و به طور خلاصه این موضوع را مطرح نمودند که امروزه حقوق بشر به عنوان مجموعه ای از حق های حقوقی در سطح بین المللی مطرح میشوند که دولتها تضمین کننده آن حقوق می باشند. این حقوق قواعد حداقلی هستند که برای زندگی شرافتمندانه بشر و حفظ کرامت انسانی می بایست رعایت شده و دولتها ضامن اجرای آنها باشند. هر چند افغانستان در راه رسیدن به دموکراسی و شکوفایی اولین سند حقوق بشری به نام قانون اساسی افغانستان را تهیه و تنظیم کرده است اما همچنان سطح آگاهی مردم و حتی دولت افغانستان نسبت به حقوق بشر در سطح بسیار پایینی قرار دارد. به همین لحاظ، دولتمردان نیازمند مطالعه دقیقتر تیوری های حقوق بشر جهت افزایش آگاهی خویش نسبت به این موضوع هستند تا بتوانند آگاهی عامه مردم را در رابطه به موضوع حقوق بشر افزایش دهند.

در ادامه این نشست داکتر غلام حیدر علامه جایگاه حقوق بشر در افغانستان را بررسی نموده و اینکه قانون اساسی افغانستان با احترام به اعلامیه جهانی حقوق بشر تهیه و تنظیم شده است را بسیار حایز اهمیت دانستند. او معتقد است که در فصل دوم قانون اساسی، تمامی حقوق مردم افغانستان اعم از منع تبعیض قومی، زبانی، سیاسی، جنسیتی، مذهبی و دینی، حق زندگی و حق آزادی تمامی اتباع، برابری های حقوقی در مقابل قانون و آزادی اندیشه و مذهب به رسمیت شناخته شده اند. جرایم ضد بشری به عنوان یکی از جرایم غیر قابل بخشش در قانون اساسی افغانستان آمده و عدم داشتن این جرایم یکی از شرایط کاندیداتوری برای پست های مهم دولتی محسوب میشود. حتی ماده های 69 و 78 قانون اساسی به مجریان قانون اجازه پیگرد و مجازات ریاست جمهوری و وزاری کابینه را نیز داده است. او به طور کلی اینگونه نتیجه گیری میکند که حقوق بشر در قانون اساسی افغانستان جایگاه بسیار بالایی داشته ولی مشکل اساسی عدم پیش بینی مکانیزم های پیگرد قانونی در صورت نقض حقوق بشر توسط اتباع است. نویسندگان قانون اساسی توانسته اند به خوبی حقوق بشر را در این قانون جای دهند اما هیچ مکانیزم یا شیوه مجازاتی  را برای ناقضان حقوق بشر پیش بینی نکرده و ننوشته اند.

در بخش پایانی این نشست استاد علیرضا روحانی ، مشاور ارشد کمسیون مستقل حقوق بشر افغانستان درباره تاریخچه شکل گیری نهادهای حقوق بشری و اعلامیه های حقوق بشری که تا اکنون تهیه و منتشر شده اند ، صحبت کرده و همچنان به معرفی کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان پرداخت. به گفته او کمیسیون حقوق بشر افغانستان بعد از قطعنامه سال 1992 سازمان ملل که به "اصول پاریس" نیز مشهور است که در آن مکانیزمهای ملی حقوق بشری در آسیا بحث شده است، ایجاد شده و تا اکنون به عنوان یک نهاد مستقل به فعالیت خویش ادامه میدهد. این کمیسیون از تمامی اصول و قواعد مندرج در اصول پاریس تبعیت میکند. وظایف اصلی این کمیسیون را در سه ساحه میتوان خلاصه کرد: 1) آموزش و ترویج و نهادینه سازی حقوق بشر 2) نظارت از وضعیت حقوق بشر در سطح ملی و 3) تضمین کننده حقوق بشر در کشور از طریق وادار ساختن دولت به اجرا و رعایت این حقوق. 

خانه فرهنگ افغانستان هدف از برگزاری این سلسه نشست ها را ترویج آگاهی و دانش حقوق بشر و ارزش های مدنی  و دموکراسی را در بین مردم و به ویژه جوانان و دانشجویان و فعالان مدنی بصورت علمی و اکادمیک عنوان میکنند و از تمام نهاد های مدنی و فعالان حقوق بشر میخواهند تا با استفاده از امکانات دست داشته شان برای نهادینه ساختن ارزش های دموکراسی و جامعه مدنی مثل برگزاری این سلسه نشست ها از هیچگونه تلاش دریغ نورزند. این نهاد آمادگی همکاری همه جانبه خویش را برای تقویت فعالیت های فرهنگی و مدنی در بین نسل جوان اعلام مینماید.

دو نشست بعدی از این سلسله سمینارها در  دو پنجشنبه دیگر 15 و 22 جدی سال روان در تالارهای موسسات تحصیلات عالی غرجستان و کاتب روی موضوعات چون جنسیت و حقوق بشر و آزادی بیان و حقوق بشر به ترتیب برگزار خواهد شد.