قاب عكس از "راي زنان"

نوشته: فرشاد فرزاد

دعوتنامه نمايشگاه اي بدستم رسيد ، بازش ميكنم ، مي خوانم نمايشگاهي به است از جنس دوم (زنان نصف اجتماع)، بي ترديد به گوشه اي پرتش كردم، چرا زنان ؟
از جايم بلند ميشوم دو قدم دور تر دهن دروازه وزارت خارجه ايستاده ام. كسي صدايم ميزند " بصير سيرت است" دو روز بعد نمايشگاه را فراموش نكني؟!

بجواب گفتم نه عزيز حتمآ ميايم .
"يادم آمد، من وعده كرده بودم كه حتمآ يك روزي آثارعكاسان افغان را خواهم ديد. در كتابچه يادداشتم نوشتم كه نمايشگاه عكس "راي زنان" واقع هنرستان ملي كه از روز شنبه 15 حوت آغاز و تا 23 حوت 1388 ادامه دارد.
هنرستان ملي جايي است كه همه هنر مندان افغان در آن جا آثارشان را به نمايش گذاشته اند ، جاييكه تا هنوز از چشم ها دور است و عده اي كمي مردم از نمايشگاه هنرستان ملي ديدن مكنند.
در صالون كوچك سخنراني جريان دارد . زنان و مردان در كنار هم، آنهم به مناسبت هشتم مارچ روز همبستگي زنان گرد آمده اند.
مسوول هنرستان ملي در رابطه با تاريخچه عكاسي صحبت ميكند و در ادامه از بصير سيرت ميخواهد تا در مورد نمايشگاه معلومات ارايه نمايد.
بصيرسيرت عكاس جوان كه سالها در رابطه با هنر عكاسي كار كرده است ميگويد: اين نمايشگاه به كمك مالي موسسه همکاری های تخنیکی آلمان، پروژه ادغام و شامل سازی جندر(GTZ-GM) و صندوق انکشافی ملل متحد برای زنان (UNIFEM)برگزار شده است. همكاري هاي بي مثال اين موسسات به ما روحيه جمع آوري عكس هاي را داد كه سالهاست جامعه مرد سالار افغان مشاركت سياسي زنان را در انتخابات ملموس ندانسته و امروز با ديدن عكسها با اين نتيجه خواهيد رسيد كه زنان در واقع بخش عظيم از تمام راي دهندگان سراسر افغانستان اند كه با تجمعات خود نشان دادند كه زنان ميتوانند در قدرت و حكومت مرد سالار به حيث شخصيت هاي بارز و تاثير در همه تصميم گيري هاي ملي و بين المللي از حقوق انساني خود و همه جوامع افغاني دفاع نمايند.

نمايشگاه توسط سفير آلمان ، نماينده وزارت اطلاعات و فرهنگ، نماينده پارلمان افغانستان و نمايندگان كميسيون مستقل انتخابات ، جي تي زيد ، و يوان اف ام افتتاح ميشود.

نمايشگاهي بنام "راي زنان" گرچه در افغانستان تازه نبود اما اندوخته هاي زنانه ي زنان افغان كه با مشت هاي گره خورده، پشت صندوق هاي راي منتظر انتخاب ديده ميشوند ، شگفت آور است.
فضای کوچک اتاق‌ها به سرعت پر می‌شود و بازدیدکنندگان خارجی و داخلی را غرق تابلوعکس‌هایی می‌کند که با سلیقۀ خاص هنرمندان عکاس افغان، بر دیوارهاي هنرستان قرار گرفته‌اند. برخی‌ها در سکوت به تماشا پرداخته‌اند و برخی دیگر حیرت‌زده از دیدن تصاویر و عده‌ای هم با لبخندهای تلخ و نگاه‌های مضطربی، تابلوها را می‌بینند، گویا رشتۀ ارتباطی ازقدرت زنان كه در زندگی‌شان متبلور است را در لابه‌لای تصاویر می‌یابند.
من روحيه بسياربدي را نسبت به زنان داشته ام ، انگار كه اين نمايشگاه مسير ديدم را تغيير داده و من شفته ديدن عكس ها ميشوم .
احساس می‌کنم، جغرافیای نفرین‌شده‌ای که جنگ و خشونت را در دامان خود پرورانده و همۀ تار و پودش با درد و رنج گره خورده، چاره‌ای جز این برای ساکنانش نمی‌گذارد؛ فرار، رجعت به تخیل و سر دشمنی با هر آن‌ چه بوده و هست، گذاردن.
مردم ما عقدۀ نداشتن‌های زیادی را تجربه کردند. تاریخ‌مان تاریخ عقده است و حالا متبحرترین خودسانسوری‌های جهان، در این جا یافت می‌شوند.
چیزی که حتا عکس‌ها راویان خوبی برای آنند. روایتی که هر بار با بعضی از این عکس‌ها و به مناسبت‌های خاصی برایم بازگو شده بودند. روزی به بهانۀ محو خشونت علیه زنان و روزی دیگر به بهانۀ صلح و صدها بهانه‌های این‌چنینی دیگر.اما این بار عکس‌های "راي زنان" بر ديوار هاي نفرين شده دست مرد هاي مثل من با رنج‌های طولانی و خوشی‌های شاید ناپایدارشان، زندگی‌هایشان و جامعه‌شان که اکثراً برتافته از فرهنگ و رسوم متفاوت جامعۀ افغانی است و همین مجموعه متمايز ترين كه باصد وده تابلو با هزاران روایت بر دیوارها لرزه بر اندام هر بیننده‌ای خواهد افگند و این سؤال را در ذهن هر فردی تکثیر خواهد کرد که بر افغانستان چه می‌گذرد؟ و زنان در كجايي اين جغرافيا مورد خشونت ، تجاوز و زندان ديوار هاي آهنين ساخته پراخته مردان نشده اند قرار دارند ؟
در دل آرزو می‌کنم، ای کاش این عکس‌های زیبا، اما تأثرانگیز، از بطن افغانستان دیروز می‌بود و امروز، تنها زنده شدن خاطرات تلخ گذشته، اما افسوس.
شكي نيست كه عكاسان افغان دست آورد خوبي نداشته اند اما امروز اين عكاسان كه از طرف موسسات بين المللي داخلي و خارجي كمك ميشوند شهكاري هاي را كرده اند كه اين نمايشگاه يكي از دست آورد هاي مهم براي نشان دادن حضور سياسي زنان است.خانه فيلم و عكس كابل كه توسط بصير سيرت بنيان گزاري شده تا هنوز چندين نمايشگاهي معتبري را در افغانستان برگزار كرده است .
آثاري اين نمايشگاه توسط عكاسان چون: بصير سيرت ، ذكيه مرادي ، حبيبه صادقي ، عادله غزل، نجيب فرزاد ، رضا يمك ، برات باتورو رضا ساحل گرفته نمادين اما از چهار ولايت افغانستان (كابل ، مزارشريف ،هرات و جلال آباد) جمع اوري شده اند.
جاي بسا اميد هست كه اين نمايشگاه در ولايات افغانستان انتقال داده شود تا زنان از ديدن اين عكس ها درس قوي تر بر اساس عظم راسخ براي حضور بيشتر شان را در انتخابات پيشروي در سال روان داشته باشند.

عكس هاي بصير سيرت